تاریخچه سنتور
از دوره ی آشوری و بابلی حدود 669 قبل میلاد از روی حکاکی های بدست آمده سازی شبیه به سنتور به شکل ذوزنقه دیده شده که رامشگرانی ( نوازنده ) با طنابی و یا شبیه به نخ این ساز را به گردن خویش آویخته و در حال نوازندگی می باشند .
ساز سنتور یکی از سازهای موسیقی دستگاهی (سنتی) ایرانی می باشد .
سنتور چیست؟
ساز سنتور، سازی زهی و به شکل ذوزنقه ی متساوی الساقین و از سازهای زهی مضرابی (زخمه ای) مطلق است که در ساخت آن، چوب و فلز به کار میروند. این ساز را نشسته، در حالی که ضلع بزرگ تر آن به صورت افقی در مقابل نوازنده قرار دارد، با دو مضراب چوبی می‌نوازند. سنتور نیز مانند دیگر سازهای ملی و محلی در اندازه های مختلفی ساخته می شود.
نوع سنتوری که در اینجا بررسی می شود، سنتور معمول و تثبیت شده ی 9 خرک سل کوک است. اجزای اصلی این ساز عبارت اند از جعبه ی صوتی، خرک، گوشی و سیم گیر. برای ساخت سنتور از چوب های محکم مانند گردو، آزاد و فوفل استفاده می شود.
فرهنگ دهخدا سنتور را این گونه بازشناخته است: از سازهای ایرانی به شکل ذوزنقه که دارای سیم های بسیاری است و با دو زخمه چوبی (مضراب) نواخته می شود .
اجزای تشکیل دهنده ساز سنتور
- جعبه ی صوتی
- صفحه ی رو
- پل ها
- خرک
- مفتول روی خرک
- گوشی ها
- کلید کوک
- شیطانک
- سیم گیر
- سیم
وسعت صدای سنتور
وسعت معمول صدای سنتور یک نت بیشتر از سه اکتاو است و اگر از پوزیسیون چهارم استفاده شود این وسعت بیشتر میشود .
کوک سیم های سنتور
سنتور دارای 27 صدا در سه پوزیسیون است که با توجه به نیاز نوازنده کوک های مختلفی خواهد داشت .
کلید نت نویسی ساز سنتور
نت نویسی سنتور با کلید سل خط دوم حامل است .
مضراب سنتور
ساز سنتور با دو مضراب چوبی به طول 22 سانتی متر نواخته می شود و هر یک از این مضراب ها از سه قسمت تشکیل شده اند :
1. حلقه ی مضراب حالت نیم دایره دارد و زایده ی کوچکی در انتهای آن وجود دارد و با انگشت های شست و سبابه و میانی دور حلقه را میگیرند .
2. ساقه ی مضراب ترکه ی باریکی ست بین حلقه را میگیرند .
3. سر مضراب کمی پهن تر ساخته می شود و محل اصابت به سیم هاست. چنان که از چند دهه ی گذشته معمول شده، سر مضراب را با پارچه ی ضخیمی ( اصطلاحا نمد ) می پوشانند تا صدای گرم و لطیف تری حاصل شود. بهترین چوب برای ساختن مضراب، چوب گردو، شمشاد و آزاد است.
انواع سنتور
- سنتور معمولی
- سنتور لا کوک
- سنتور باس
- سنتور کروماتیک
بیشتر بدانید
ساز سنتور بیشتر با 12 وتر سیم بم و 12 وتر سیم زیر ساخته میشد و همچنین سنتور 9 خرک رایج ترین نوع سنتور است .
امکانات اجرایی سنتور
در این ساز، دوبل نت، انواع پاساژهای طولانی، آرپژ، تریل، تکیه ها، امتداد زمان نت هایی با کشش طولانی به وسیله ی مضراب ریز، استکاتو و بیشتر حالت ها قابل اجرا هستند. سنتور سازی ست با قابلیت تک نوازی که در گروه نوازی ها نیز جایگاهی مستحکم دارد. گاه سنتور هایی با تعداد بیشتری خرک (10، 11 و 12) نیز بکار گرفته شده که کاربرد آموزشی نداشته است .
نوازندگان سنتور از گذشته تا به امروز
محمد صادق خان (سرورالملک)، علی اکبر خان شاهی، حبیب سماع حضور، رضا ورزنده، منصور صارمی، فرامرز پایور، رضا شفیعیان، مجید کیانی، اسماعیل تهرانی، پرویز مشکاتیان، پشنگ کامکار، اردوان کامکار نام برد.
استاد سنتور آموزشگاه موسیقی رامشگران
علی صفرزاده متولد 1363 رشت، عضو وابسته یک خانه موسیقی که فعالیت موسیقی را از سال 1374 با نوازنگی سنتور آغاز کرد ، و همچنین نفر اول جشواره موسیقی دانشجویی کشور (دانشگاه تهران) در سال 1383 کسب کرد.
بدون دیدگاه